Yetersizlik duygusunun bir yere kadar sağlıklı olduğunu belirten uzmanlar, rahatsızlık verdiğinde özgüven sorununa dönüşebileceğinin altını çiziyor. Yetersizlik hissinin kökeninin çocukluk yıllarına dayandığını söyleyen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, aileleri uyarıyor: “Yetişkinlikte yetersizlik hissinin gelişmemesi için ailelerin çocuklarından beklentilerini makul seviyelerde tutması gerekiyor. seviyeleri ve çocuğa bir yeterlilik duygusu verir. Ancak ebeveynin bu konuda da kendini yeterli hissetmesi önemlidir.”
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, yetersizlik duygusunun bireyde nasıl geliştiğini anlattı ve bu duyguyla başa çıkmak için önerilerini sıraladı.
Ebeveynler çocuklara yeterlilik duygusu verebilmelidir.
Yetersizlik hissinin bir yere kadar sağlıklı olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Ancak rahatsızlık veriyorsa özgüven ve bağımlılık sorunudur. Yetersizlik hissinin kökeni çocukluk yıllarına kadar uzanır. Bir çocuk neyin yeterli neyin yetersiz olduğu konusunda bilgi sahibi değildir. Bu bilgi sosyal öğrenme yoluyla kazanılır. Çocuk ebeveyninden nasıl yetkin hissedeceğini öğrenir. Ancak bunun için ebeveynin de kendisini yetkin hissetmesi gerekir.” şeklinde konuştu.
Çocuk, yaşının ötesinde sorumluluklar üstlenmişse, yetişkinlikte kendini yetersiz hissedebilir.
Yetersizlik hissedildiğinde çocukluk dönemine bakılması gerektiğini belirten Candaş Demir, “Terapide danışanın getirdiği yetersizlik hissinin gerçek bir yetersizlik değil, öğrenilmiş ve hatalı düşüncelerle gelen bir duygu olduğunu sıklıkla görüyoruz.” söz konusu.
Kendini yetersiz hisseden kişinin çocukluğunda yapabileceğinden daha fazla bir taleple karşı karşıya kaldığını sözlerine ekleyen Candaş Demir, “Kendi kendine yetemeyen anne baba, öğretmen ve aile bireylerinin çoğu zaman çocuktan büyük beklentileri olur. Çocuğun yaptıkları onlara asla yetmez. Klasik bir örnek olarak sınavdan 90 aldık diyorlar, sen neden 100 almadın? Çocuğa gelişim sürecinde yaşının ötesinde bir sorumluluk verilirse, yetişkin olduğunda kendini yetersiz hissetme olasılığı yüksektir. 6-7 yaşındaki bir çocuğa kardeşine bakma sorumluluğunun verilmesi buna bir örnek olabilir. O yaştaki bir çocuk kardeşine bakamaz ve doğal olarak kendini yetersiz hisseder. Yetişkin olduğumuzda beynimiz bize bu yetersizliği hatırlatır.” bir açıklama yaptı.
Kendini yetersiz hisseden bireyler, kararlarının çıkarlarını bozacağını düşünürler.
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, kendini yetersiz hisseden bireylerin özerklik konusunda sorun yaşadıklarına işaret ederek, “Bu kişilerin kendi başlarına bir şeyler yapabilme yetenekleri zedelenmiştir. Kendi geleceğini belirleyemeyeceğini düşünür. Kendini bağımlı olarak algılayabilir. Başarı potansiyelini düşük görüyor ve kendini güvensiz hissediyor. Kendi kendine alacağı kararların ilişkisini bozacağını düşünür. Onay arayışı var.” Kendini yetersiz hisseden bireylerin özelliklerini sıralamıştır.
Çocuktan beklentiler makul düzeyde tutulmalıdır.
Yetersizlik duygusuyla baş edebilmek için önerilerini sıralayan Candaş Demir, önce aileleri uyardı:
“Bireyin yetişkinlikte yetersizlik duygusu geliştirmemesi için ebeveynlerin çocukluk döneminde beklentilerini makul bir seviyede tutması gerekir.”
Bu duyguyla baş etmede duyguyu ‘yetersizlik’ olarak kabul etmenin değerli olduğunu vurgulayan Candaş Demir, “Bu yetersizliğin ‘gerçek’ bir yetersizlik olup olmadığını değerlendirmek, kişinin sahip olduğu sınırları belirlemek ve standartları gözden geçirmek gerekiyor. yapamayacağı bir konuda zaten kendisine konulmuştur.” söz konusu.
Kişi kendini yetersiz gördüğünde yalnızlaşmaya eğilimlidir.
Yapılan çalışmalarda yetersizlik duygusu ağır olan kişilerin diğer insanları tehdit olarak algıladıklarının görüldüğüne değinen Candaş Demir, sözlerini şöyle tamamladı:
“Başkalarıyla kıyaslamak değil, kendimize odaklanmak değerlidir. Yalnız kalmamak, sosyalleşmek gerekiyor. Yeniden çalışma ile karşılaştırıldığında, yalnızlık ve yetersizlik arasında yüksek düzeyde pozitif korelasyon vardır. Yani insan kendini yetersiz gördüğünde yalnızlaşmaya ve kendini saklamaya yönelir. Başkalarıyla birlikte olmak bu duyguyla baş etmemizi kolaylaştırır. Tüm bunlara rağmen yaşanan yetersizlikle baş edemiyorsanız, bireysel psikoterapi için bir uzmana başvurabilirsiniz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
